Papier jest obecny w naszym codziennym życiu – poznaj jego początki. Sprawdź, jakie rodzaje papieru są najczęściej stosowane w przemyśle poligraficznym oraz czy papier zostanie wyparty przez nowocześniejsze materiały?
Na początku (naszej ery)… był papier
Był I wiek naszej ery, kiedy to pewien kancelista Cai Lun na chińskim dworze cesarza He Di z dynastii Han, przeprowadzał eksperymenty, aby uzyskać materiał, na którym można utrwalić pismo. Kolejne próby z korą, jedwabiem czy sieciami rybackimi okazywały się jednak bezskuteczne. Dopiero w roku 105 od narodzenia Chrystusa, mężczyzna znalazł właściwy sposób i stworzył pierwszy papier, łącząc ze sobą szmaty lniane i jedwabne.
Tym samym – jak głoszą chińskie kroniki – kancelista stworzył pierwszy papier. Wynalazek tak spodobał się władcy, że ten mianował Cai Lun ministrem rolnictwa. Tyle o powstaniu papieru mówią chińskie dokumenty z tamtych czasów.
Nieco inną wersję podają naukowcy, którzy wskazują, że papier powstał znacznie wcześniej, bo w 8 roku naszej ery. Archeolodzy oszacowali, że w tym roku powstał najstarszy odnaleziony skrawek papieru. Starożytny materiał odkryto w Nefrytowej Bramie, która pełniła funkcję strażnicy jedwabnego szlaku. Na papierze znajdowały się 20 chińskich znaków.
Inna hipoteza, dotycząca początków papieru, wskazuje, że papier powstał jeszcze w II wieku przed naszą erą. Jego nie zapisane skrawki były odnajdywane w wielu miejscach na terenie Chin. Jednakże to datowanie jest niepewne.
Siłą wyrwany z chińskich rąk
Zakłada się, że Cai Lun, mimo że nie był wynalazcą papieru, to jednak upowszechnił go na ziemiach chińskich. W nieco bardziej brutalny sposób, papier dotarł na ziemie arabskie. Według historyków, gdy w 751 roku Chińczycy przegrali w bitwie nad rzeką Tałtas z Arabami. Wzięci do niewoli chińscy papiernicy, zostali zmuszeni do ujawnienia sposobu wytwarzania papieru.
Mimo że papier od dwóch tysięcy lat towarzyszy ludzkości, to jednak w kręgach kultury łacińskiej funkcjonuje od XI wieku. Pierwszą, a zarazem najbardziej znaną europejską papiernią była ta, mieszcząca się w Fabriano. Od 1286 roku wytwarzany jest tam papier. Aby zwiększyć możliwości przerobowe, a przy tym poprawić jakość wyrobu, papiernicy rozdzielali włókna tkaniny z wykorzystaniem specjalnej maszyny, określanej w terminologii łacińskiej jako pila a magli multipli. Włókna spajali za pomocą żelatyny. Identyfikację papierni oraz gwarancję jakości zapewniał znak wodny, który był odbijany przez papiernię w Fabriano.
Migracje papierników sprawiły, że wynalazek papieru docierał do najdalszych krańców Europy. W 1670 roku, za sprawą maszyny „Holender”, przyspieszono proces powstawania papieru. Maszyna pozwalała na szybkie mielenie surowców do pulpy.
Papier masowo zaczęto produkować dopiero od drugiej połowy XIX wieku. Wynalazek Fredricha Gottloba Kettlera, który został przedstawiony na wystawie w 1867 roku, potrafił mechanicznie produkować celulozę.
W gnieździe os, czyli jak powstał papier z drzewa
Od czasów rewolucji przemysłowej, papier jest używany do masowej produkcji książek, materiałów reklamowych, a także zabawek. Czy zastanawiałeś się kiedykolwiek, jak ludzie wpadli na to, że papier można wytwarzać z drewna? Otóż, w połowie XVIII wieku, pewien francuski uczony de Reaumur obserwując osy, zauważył, że ich gniazda są wykonane z materiału, przypominającego papier.
Osy do tworzenia gniazd wykorzystywały zdrewniałe części roślin. Dlatego rozpoczęto badania nad technologią, która miałaby wyjaśnić, jaką część z drzewa osy wykorzystują podczas budowania oraz w jaki sposób pozyskać tę część z rośliny. Dzięki tym eksperymentom, już w latach 80. XVIII otwarto pierwszą papiernię, w której wytwarzano masę włóknistą, pochodzącą z topoli. W ten sposób przyspieszono sposób produkcji papieru.
Obecnie papier staje się coraz większą konkurencją dla materiałów syntetycznych i vice versa. Na rynku można zauważyć zasadniczo dwie tendencje. Pierwsza z nich wskazuje na to, że ludzie coraz chętniej sięgają po wyroby z materiałów sztucznych, ponieważ te są bardziej wytrzymałe. Druga natomiast jasno pokazuje, że ludzie równie chętnie wybierają także papier, ze względu na jego właściwości ekologiczne.
Papier (bez)drzewny… z drzewa!
Przymiotnik „bezdrzewny” sugeruje, że tego typu papier został stworzony bez udziału drzewa. Nic bardziej mylnego. Nazwę „papier bezdrzewny”, zresztą niezbyt udaną, stosuje się do określenia papieru powstałego wyłącznie przy udziale masy celulozowej. W procesie wytwarzania papieru eliminuje się ligninę.
Papier bezdrzewny można uzyskać dwoma sposobami: mechanicznym oraz chemicznym. W chemicznym procesie powstawania papieru bezdrzewnego, z drewna są usuwane niemal wszystkie substancje z wyjątkiem celulozy, stanowiącej aż 90% całej masy drzewnej. Tak oto powstaje papier bezdrzewny. Aby uzyskać 1 tonę papieru, który uznawany jest za papier ekologiczny, potrzeba dwóch ton drzewa. Dla porównania, aby otrzymać 1 tonę papieru drzewnego wystarczy użycie 1 tony drewna.
Papier bezdrzewny jest bardziej odporny na przerabianie. To oznacza, że może być więcej razy wykorzystany do produkcji materiałów niż papier drzewny. Z racji większej wytrzymałości, papier bezdrzewny jest bardziej ekologiczny od papieru drzewnego.
Rokrocznie do tworzenia papieru jest wykorzystywanych aż 5 mln m3 drzewa.
Cienki, gruby i grubszy, czyli o gramaturze papieru słów kilka
W dobrych drukarniach oraz sklepach z papierem można znaleźć różne rodzaje papieru. Grubość papieru jest wyrażana w gramach na metr kw. Najcieńszym rodzajem papieru jest bibułka, której gramatura wynosi 28g.
Gramatura papieru, który jest zwykle używany do produkcji zeszytów oraz bloków rysunkowych czy technicznych, waha się pomiędzy 29 do 160g. Gramatura papieru wysokiej jakości wynosi 80g. Natomiast blok techniczny z mocnymi, niemal twardymi kartkami, wyróżnia się gramaturą 160g. Karton wykonywany jest z papieru o gramaturze powyżej 160g. Papier, którego gramatura wynosi ponad 315g, nazywamy tekturą.
Na każdym typie papieru możemy nanosić różnego rodzaju nadruki. Tego typu wydruk można zamówić nie tylko w punkcie ksero, ale także w drukarni online.
